Publicaties
Er zijn reeds verscheidene publicaties rond Van Mieghem verschenen die hieronder staan opgelijst. Indien u interesse zou hebben in een exemplaar, mag u immer contact opnemen met het museum aan de hand van de contactgegevens onderaan de pagina voor meer informatie.
Kunstboek: Eugeen Van Mieghem = Antwerpen
Het oeuvre van Eugeen Van Mieghem geeft een indrukwekkend, uniek en virtuoos beeld van de mensen rond 1900 in een wereldhaven. De Antwerpse haven is, net als andere kleinere havens, de inspiratiebron geweest van heel wat beeldende kunstenaars. Bij Van Mieghem stond echter de gewone mens en zijn streven naar een menswaardig bestaan centraal. Van Mieghem kon zijn lot niet ontlopen. Zijn afkomst, zijn talent en zijn idealisme stuwden hem in zijn keuze om consequent de kunstenaar van het volk te zijn, zijn volk, het volk van de Antwerpse haven. In dit boek schetst conservator Erwin Joos aan de hand van 500 illustraties een beeld van zijn leven en oeuvre. (Uitgave verkrijgbaar in het Nederlands, Engels en Frans)
Eugeen Van Mieghem en de emigranten van de Red Star Line
De definitieve afkoop van de vrije Scheldedoorvaart in 1863 luidde de start in van een nieuwe bloeiperiode voor de Antwerpse haven. Vanuit heel Europa vestigden dynamische ondernemers zich in de stad om er zaken te doen. Aan de andere zijde van de oceaan begonnen de Verenigde Staten na een verscheurende burgeroorlog aan een ongeziene economische groei. In 1872 reisde Clement Griscom, een jonge ondernemer uit Philadelphia, naar Antwerpen om er de Belgische vennootschap Société Anonyme de Navigation Belge-Américaine (kortweg SANBA) op te richten. Tijdens een periode van ongeveer 60 jaar, tussen 1873 en 1934, vervoerde de rederij onder de merknaam Red Star Line om en bij twee miljoen emigranten naar de Niewe Wereld. Eugeen Van Mieghem (1875-1930) was een belangrijke getuige niet alleen van die massale volksverhuizing, maar tegelijk van zijn tijd en omgeving, de wereldhaven waarin hij opgroeide en leefde. Zijn uitzonderlijke tekeningen, pastels en schilderijen van gelukzoekers kregen pas 50 jaar na zijn dood opnieuw enige aandacht. Door talrijke publicaties en exposities in de Verenigde Staten en Europa werd Van Mieghem een Antwerps icoon en een internationaal bekende vertolker van de Europese migratie tijdens het begin van de 20ste eeuw. De kunstenaar leefde in een maatschappelijk erg bewogen periode van ontluikende democratie. Gedragen door medeleven en idealisme wou hij de artistieke getuige zijn van een bevolkingsgroep die haast nooit in beeld kwam. De wereld trok immers letterlijk aan zijn deur voorbij en die naamlozen gaf hij een gezicht. Zijn virtuoze talent en zijn beklijvende authenticitit hebben ertoe geleid dat Van Mieghem als kunstenaar met zijn oeuvre een ereplaats in de Europese kunst inneemt.
In 2002 nam de auteur van dit boek diverse initiatieven om de oude Red Star Line-gebouwen van de sloop te redden en ze te laten klasseren voor een museale bestemming. Sinds 2009 is de Eugeen Van Mieghem Stichting partner van de stad Antwerpen in het Red Star Line Museum en promoot zij de instelling internationaal met diverse exposities.
Kunstboek: Franck, een uitzonderlijke Antwerpse familie
Antwerpen was rond 1900 een Europese groeipool en haar haven kende een spectaculaire groei. Net als in 16de eeuw trok de metropool migranten aan uit de omringende landen. De Duitse gemeenschap in Antwerpen telde kort voor de Eerste Wereldoorlog bijna twintigduizend leden. Als groep leunde ze aan bij de liberale, Franstalige bourgeoisie en een nieuwe kapitaalkrachtige elite ontstond. Begin van de 20ste eeuw speelde één Antwerpse familie op verschillende terreinen een prominente rol. Ze nam diverse initiatieven waarvan de werking een stedelijke, nationale en zelfs internationale impact had. De zakenman en mecenas Frans (François) Franck was de drijvende kracht. De schenkingen van Frans en zijn broer Charles van meesterwerken van o.a. James Ensor, Rik Wouters, Jakob Smits en Henri de Braekeleer aan het KMSKA vormen een hoogtepunt van deze collectie. Hun oudere broer Louis was een van de belangrijkste Belgische politici van zijn generatie (schepen, volksvertegenwoordiger, minister en gouverneur van de Nationale Bank). Na de Tweede Wereldoorlog verspreidden hun nazaten zich over Europa, Azië en de Verenigde Staten. Het meesterwerk van Ensor De intrede van Christus te Brussel werd rond 1975 door Louis Franck jr. verkocht aan het Getty Museum in Los Angeles. Zijn dochter Martine was de echtgenote van Henri Cartier-Bresson. November vorig jaar kwam de familie terug even in de internationale belangstelling toen een deel van de familie-collectie (o.a. werken van Van Gogh, Picasso, Chagall en Toulouse-Lautrec) geveild werd bij Sotheby in New York. (Het boek heeft een tweetalige tekst (Engels en Nederlands))
Kunstboek: Eugeen Van Mieghem - Augustine Pautre
Eugeen Van Mieghem is bekend voor zijn indrukwekkend, uniek en virtuoos oeuvre over het leven rond 1900 in de Antwerpse wereldhaven. Gedreven door idealisme tekende en schilderde hij niet alleen de mensen die er woonden en werkten maar ook zij die met de Red Star Line emigreerden naar Amerika en Canada. Na zijn eerste succes op de salon van La Libre Esthétique in Brussel huwde Van Mieghem in 1902 met zijn verloofde Augustine Pautre. Deze beeldschone vrouw met Zwitserse nationaliteit overleed echter in 1905 aan tuberculose, amper 24 jaar oud. De cyclus die hij van haar maakte tijdens haar laatste levensdagen wordt door buitenlandse kunstcritici en conservators vergeleken met werk van Rembrandt, Edvard Munch en Ferdinand Hodler. Auteur Erwin Joos inventariseerde gedurende meer dan 30 jaar de werken die de kunstenaar over haar maakte en beschrijft in deze publicatie haar tragische leven. (Uitgave in het Nederlands & Engels)
30 jaar passie
"Wie zichzelf verliest in zijn passie heeft minder verloren dan wie zijn passie verliest" (Augustinus van Hippo). Het oeuvre van kunstschilder-tekenaar Eugeen Van Mieghem is een icoon voor Antwerpen. Het herontdekken van deze kunstenaar was niet het werk van een persoon, maar van een hele grote groep bewonderaars in binnen- en buitenland. In 30 jaar passie beschrijven we de geschiedenis van de werking van de stichting. Jaar per jaar (sinds 1982) beschrijven we hoe diverse initiatieven, mensen en organisaties er samen met onze vereniging naar streefden om het oeuvre van Eugeen Van Mieghem uit de vergetelheid te halen.
De Haven
De kunstenaar Eugeen Van Mieghem [1875-1930] groeide uit tot een icoon voor Antwerpen. Zijn werk werd tentoongesteld in de Verenigde Staten en over gans Europa. Van Mieghem was een rasechte Antwerpenaar, geboren in de oude haven. Te midden van de toenmalige havenactivitetien schilderde hij de haven en de mensen die er woonden, leefden en werkten. Bij hem staat de gewone mens en zijn streven naar een menswaardig bestaan centraal en dit in een periode van grote maatschappelijke verandering. Onder invloed van Jean-François Millet gingen heel wat kunstenaars rond 1900 op zoek naar een omgeving waar ze de mens konden weergeven in zijn natuurlijke omgeving. Voor de ene was dat de mijnstreek, voor de andere het ongerepte platteland. Net als Millet vond Van Mieghem zijn inspiratie in het milieu waarin hij zelf opgroeide. Hij staat met zijn authentieke kunst over het leven aan de waterkant in een wereldhaven vrijwel allen in de Europese sociale kunst. Deze tweetalige publicatie (Nederlands/Engels) telt 208 pagina's met meer dan 330 afbeeldingen.
Film: Eugeen Van Mieghem - Een Kunstenaar van het Volk
Deze gespeelde biografie (duur 32 minuten) geeft op een beknopte en ontspannende wijze het leven van de kunstenaar weer. Deze film kent zulk een bijval dat hij ook (in vertaalde versie) getoond wordt op buitenlandse exposities. Er bestaan versies met Franse, Engelse, Hongaarse en Tsjechische ondertitels. De DVD is in het museum verkrijgbaar in het Nederlands (originele versie), Frans (ondertiteld) en Engels (gesproken). Een trailer van de film is hiernaast te bekijken. De volledige film is ook doorlopend te zien tijdens een museumbezoek.
De dolaar en de weidse stad
Lode Baekelmans en Eugeen Van Mieghem waren boezemvrienden. In dit boek vertelt de schrijver het verhaal van een jonge man uit het Land van Waas die rond 1900 werk zocht in de Antwerpse haven. De auteur beschrijft in deze roman op een erg meeslepende wijze het harde bestaan van het havenproletariaat. Zijn tekst werd herschreven in modern Nederlands.
Mensen rond Van Mieghem
Een kunstenaar wordt natuurlijk niet alleen gevormd door de plaats of omgeving waarin hij opgroeit, maar misschien nog meer door de mensen rondom hem: relaties, schrijvers, artiesten, vrienden en naaste familie. Omdat Van Mieghem een zeer belezen man was, is het onmogelijk alle auteurs die hij las te bespreken. Daarom vindt u in dit boek enkel de schrijvers terug die hij persoonlijk ontmoette. Beeldende kunstenaars worden vermeld indien de kunstenaar ze persoonlijk kende of wanneer ze hem beïnvloed hebben. Deze publicatie is bedoeld om de liefhebber, bewonderaar of toevallige lezer verder te helpen de kunstenaar Eugeen Van Mieghem beter te plaatsen in zijn tijd. Van Mieghem kon zijn lot niet ontlopen. Zijn afkomst, zijn talent en zijn idealisme stuwden hem in zijn keuze om consequent de kunstenaar van het volk te zijn, zijn volk, het volk van de Antwerpse haven. In dit boek schetst conservator Erwin Joos aan de hand van 500 illustraties een beeld van zijn leven en oeuvre. (Uitgave verkrijgbaar in het Nederlands, Engels en Frans)
De Kapel
Van Mieghem en zijn vrienden (zoals Lode Baekelmans en Willem Elsschot) maakten rond 1900 in Antwerpen deel uit van een groep jongeren die de literaire-anarchistische vereniging De Kapel bezocht. De invloed van deze vereniging was erg diepgaand want nog op oudere leeftijd verwezen de aanwezigen er met nostalgie naar.
De Kapel, een initiatief van François Franck, was een centrum van progressief en intellectueel leven. Er werden muziekavonden, tentoonstellingen en voordrachten georganiseerd. Schrijvers, politici en personaliteiten onderhielden het publiek over de meest uiteenlopende onderwerpen.
Dankzij auteurs Stijn Vanclooster, Jan Moulaert en Erwin Joos geeft deze publicatie een uitstekend beeld van de invloed van deze bijzondere vereniging op het oeuvre van Van Mieghem. De Kapel was een uniek initiatief in Vlaanderen.
Les Villes tentaculaires - De tentakels van de steden
Het vertalen van een van de bekendste teksten van Emile Verhaeren was geen eenvoudige opdracht. De dichter, een meester van het symbolisme in de literatuur, schreef zijn tekst in een zo eigen stijl dat elke Nederlandse vertaling slechts een poging tot interpretatie kan zijn van de oorspronkelijke tekst. Dit boek bevat zowel de originele Franse tekst uit 1895 als de vertaling van Erwin Joos. Uit de tekeningen die Van Mieghem maakte rond 1895 blijkt wel degelijk de invloed van de teksten van Verhaeren. De kunstenaar was zonder twijfel aanwezig op de lezing door Verhaeren in De Kapel.
Willem Usselincx (Antwerpen 1567-1647 Amsterdam), mentor van de
West-Indische Compagnie
De Eugeen Van Mieghem-stichting was kort na haar oprichting in 1982 al geïnteresseerd in de geschiedenis van de Red Star Line. Samen met em. prof. dr. Roland Baetens redde de stichting de oude gebouwen van de rederij Red Star Line van de afbraak. In een antiquariaat kocht de stichting de publicatie Willem Usselinx, Founder of the Dutch and Swedish West India Companies. Uit deze Amerikaanse publicatie bleek dat de Antwerpse protestant Willem Usselincx al vanaf 1608 een cruciale rol speelde bij de oprichting van de West-Indische Compagnie die in 1624 het initiatief nam om Nieuw-Amsterdam (het huidige New York) te stichten. Hoewel zijn rol in het ontstaan van New York erg belangrijk is, werd zijn naam vergeten door het grote publiek en wordt hij in boeken over de geschiedenis van die stad bijna nooit vermeld. Met deze uitgave trachten we het historische belang van Willem Usselincx voor Amerika en Antwerpen in herinnering te brengen.
Stemmen over Van Mieghem
In deze publicatie werd een selectie opgenomen van 54 recensies en bijdragen over de kunstenaar geschreven tussen 1904 en 2010. Deze teksten geven een mooi overzicht over de evolutie van de perceptie (in binnen- en buitenland) over het werk van Van Mieghem. Hieruit blijkt dat men hem internationaal omschrijft als een moderne kunstenaar met groot talent en vakmanschap die een uniek artistiek oeuvre naliet over een scharniermoment in onze geschiedenis, het ontstaan van de democratie.
Missing Images
Er zijn heel weinig foto’s of kunstwerken bewaard gebleven van de massale joodse emigratie van Europa naar de Nieuwe Wereld tussen 1850 en 1924. Meestal tonen zij het leven van de migranten in de kleine dorpen voor hun vertrek en andere zeldzame foto’s tonen de armoede bij hun aankomst. Beelden van de inscheping en het verblijf in de havens zijn echter bijna enkel te vinden in het oeuvre van de Antwerpse kunstenaar Eugeen Van Mieghem. Met heel veel empathie tekende hij de (vooral Joodse) landverhuizers die rond 1900 vanuit Antwerpen met de Red Star Line vertrokken naar de Verenigde Staten en Canada. (uitgave uitsluitend in het Engels)
Portraits de Femmes
In de kunst van Eugeen Van Mieghem speelde de vrouw een zeer voorname rol. Eerst stond zijn moeder centraal in zijn werk. Nadien kwam vooral zijn echtgenote Augustine Pautre in beeld. Maar toonaangevend in zijn gehele oeuvre is toch de arbeidende vrouw in de Antwerpse haven. Net als zijn grote voorbeeld Jean-François Millet gaf Van Mieghem deze eenvoudige volksvrouwen respect en waardigheid. Millet schilderde hen werkend op het platteland; Van Mieghem portretteerde hen in hun dagelijkse omgeving van de Antwerpse haven. In deze publicatie wordt ook gewezen op de invloed van Rembrandt, Steinlen en Edvard Munch op Van Mieghem. (Uitgave enkel nog verkrijgbaar in het Frans en het Engels)
De Emigrant
Het bronzen beeldje De Emigrant / The Immigrant werd door de Amerikaanse beeldhouwster Julia Levitina gemaakt naar het werk van de Antwerpse kunstenaar Eugeen Van Mieghem. Het is gemaakt in een beperkte oplage van 100 gesigneerde en genummerde exemplaren. Sommige bevinden zich in buitenlandse musea en belangrijke bedrijfsverzamelingen. Julia Levitina is geboren in Odessa (USSR) in 1981 en migreerde op 14-jarige leeftijd naar Philadelphia (Verenigde Staten). Levitina's werk is bekroond met heel wat prijzen waaronder de 'Metropolitan Museum of Art Medal for Excellence in Fine Arts' in 1999, de 'Stimson Prize in Figurative Sculpture' in 2004 en nog vele andere. Voor wie meer info wil over de resterende exemplaren, neem contact op met het Eugeen Van Mieghem Museum.